sigara
Sigara bırakmanın faydalarinı anlatan ve çoğunlukla "Bugün kendinize
bir iyilik yapıp sigarayı bırakın" klişesiyle sunulan haberlerde sigarayı bırakmanın vücuda olumlu etkilerini bir zaman çizelgesiyle vermek adettendir. Çizelgede, sigarayı bırakmanın 20 dakikadan 15 yıla uzanan zaman diliminde vücuda ne gibi olumlu etkiler yaptığı anlatılır. Bu yıl da 9 şubat Sigarayı Boykot Günü münasebetiyle karşıma çıkan çizelgede söylendiğine göre, sigarayı bıraktıktan 8 saat sonra tansiyon ve nabiz normale dönüyor, 24 saat sonra kalp krizi riski azalıyor, 1 ay sonra öksürük kesiliyor, 10 yıl sonra akciğer kanseri riski ortadan kalkıyor, 15 YIL SONRA cillop gibi olunuyor. Bir seferinde bir arkadaşımda gaza gelip sigarayı bırakmış, ama ne yazık ki çizelgede bahsedilenlerden daha farklı şeyler hissetmiş. Şimdi o garip sigara bırakma döneminde arkadasimin tuttuğu günlüğü sizlerle paylaşıyorum. BİRİNCİ DAKİKA Sevgili günlük, Bu sabah Hürriyet'in Kelebek ekinde sigarayı bırakmanın vücuda yaptığı olumlu etkileri anlatan bir haber okudum. Bu tarz haberlerden oldum olası tiksinmeme rağmen nedense coşup sigarayı bırakmaya karar verdim. Kararım kesin, sigarayı bırakıyorum. Bu kararımın vücuduma etkilerini gösteren tabloyu başucuma astım. İçimin zehirden temizlenmesini tabloya bakarak daha rahat hissedeceğim. Şimdi masanın üzerindeki dolu sigara paketini buruşturup çöpe sallıyor ve sağlıklı gürbüz bir kişi olma yolundaki ilk adımımı atıyorum. SEKİZİNCİ SAAT Sevgili günlük, Tabloya göre sigarayı bıraktıktan sekiz saat sonra tansiyon ve nabız normale dönüyormuş. İnanır mısın, bunu hissediyorum sanırım. Tamam,tansiyon ve nabzımın bundan sekiz saat önceki halinde de anormallik hissetmemiştim, ama normale dönmesi iyi bir şey herhalde. Coşkumu paylaşmak için Teoman'i aradım, sigarayi bırakmama "geçici Ubeyd Korbey sendromu" adını taktı. "Oğlum" dedim, "bak tam sekiz saattir sigara içmiyorum, tansiyonum ve nabzım cillop gibi oldu". Bunu söyleyince kendi nabzının ve tansiyonunun da harika olduğunu söyledi, meğer sekiz saattir uyuyormus. ****** işte, ben ne diyorum o ne diyor. Yalnız laf aramızda, kafama takıldı gerçekten, demek ki günde sekiz saat uyuyan bir sigara tiryakisinin tansiyonu ve nabzı da günde bir kere normalleşiyor. E peki, tansiyon ve nabız günde üç kez normale dönemeyeceğine göre benim kazancım ne, bu işten? Demek ki, savaşı erken bırakmayacaksın. Yoksa Teoman itinden ne farkım kalır? Onun tansiyonu da normal, benimki de... Neyse, bakicaz.... ONUNCU SAAT Sevgili günlük, Sigarayı bırakırken başlangıcın çok zor geçtiğini duymuştum. Hiç de değilmis. Az önce yemek yedim, iştahim açılmış, yemeklerin tadını daha iyi aldım. Yıllardır ilk kez yemeğin üzerine sigara içmeyeceğim. ON BİRİNCİ SAAT Acaba azaltarak mı bıraksam? Sadece yemeklerden sonra içsem mesela? Yok yok, dayanmam lazım. Kuruyemişçiye gidip kabak çekirdeği alayım, oyalanırım. ON ÜÇÜNCÜ SAAT İki saattir aralıksız kabak çekirdeği yiyorum. Ve bir de yıldıran dejavu: "Abi, bu çekirdeğe elini sürünce bırakamıyorsun." ON DÖRDÜNCÜ SAAT Kabak çekirdeğini bırakınca yemekten sonrakine benzer bir sigara içme isteği uyandı. Çöpe attığım sigara paketini ararken telefon çaldi, Teomanmış. "Sağlığında yeni düzelmeler var mi?" diye sorup kahkaha attı. Vay ayı, vaaay, sigarayla mücadelemde başarısız olmamı bekliyor demek ki. Bu beni sinirlendirmekten çok kamçıladı. Ulan Teoman, görüşürüz bakalım. İlk işim sigara paketinin olduğu çöp torbasını evden atmak. ON YEDİNCİ SAAT Sevgili günlük, Kendimden utanıyorum. Az önce kapıdaki çöp torbasını geri almaya karar verdim, kapıcı götürmüş. Kararsızım, sigarayi bırakanların sinirli olmaya başladğı ve kilo aldığı söyleniyor. Şişman ve sinirli biri olup Hüseyin'e benzemeyeyim, sakın? YİRMİ DÖRDÜNCÜ SAAT Sevgili günlük, Biliyor musun, sigarayı bıraktıktan 24 saat sonra kalp krizi riski yüzde 25 azalıyormuş. Fena değil ha, ne dersin? Teoman'ı aradım az önce, sana en fazla 15 gün veriyorum dedi. Kalp krizi riskinin azalmasından sözettim, güldü. Gül bakalım Teoman efendi, gül... Gidip kabak çekirdeği alayım. İKİNCİ GÜN Sevgili günlük, Dün çok kötü geçti. Kuruyemişçiye gidip bir kilo kabak çekirdeği aldım. Gazeteleri çıkmadan okusaydım keşke, Hıncal Uluç köşesinin yarısını "kabak çekirdeğinin cinsel güce katkıları"na ayırmış. Allah'ım, ya kuruyemişçi de okumuşsa yazıyı? Ulan yüz gram al çik, bir kilo niye alıyorsun? Bundan sonra o dükkanın önünden geçemem. ÜÇÜNCÜ GÜN Sevgili günlük, Çok güzel bir gündeyiz. Sigarayı bırakmamın üzerinden 72 saat geçti, yani sinir uçlarım bugünden itibaren yenilenmeye başlıyor. Daha da güzeli, sevgilim geliyor. Bugün biraz sinirli gibiyim, kızın yanında arıza yapmasam bari... DÖRDÜNCÜ GÜN Sevgili günlük, Dün ne güzel başlamıştı hatırlarsın, ama korktuğum başıma geldi ve sevgilimle kavga ettim. Her şey iyi başlamıştı halbuki. Bir ara dışarı çıktık, ben sosisli sandviç almak istedim, hanimefendi karşı çıktı. Neymiş, yürüyerek yemek yenilmezmiş. Durduk yerde kavga çıktı. Sonunda dayanamayıp karşıdaki lokantaya gittim ve patlıcan musakka söyledim. Garson tabağı getirir getirmez hatunun yanına koştum ve "yürüyerek yemek öyle yenmez böyle yenir" diyerek elimde tabak yürümeye başladım. Bir yandan da musakkayı yemeye çalışıyorum. Kız kaçmaya basladı, ben de peşinden koşuyorum. Bir ara ağzımdan köpükler çıktığını farkedince durakladım. Elimdeki tabağı çöpe atıp eve döndüm. Sevgilimin telesekreterine not bıraktım, umarım arar. BEŞİNCİ GÜN Bu sabah İstikbal'den çek-yat gelecekti, öğlene kadar bekledim, ne gelen var ne giden. Birden sinirlerim tepeme çıktı, elimde odunla beklemeye başladım. Hayır, niye sözünde durmuyorsun kardeşim? Sabah dediysen sabah getir. Adamlar saat üçte geldiler, ben odunla kapıya çıkınca tedirgin olup kaçtılar İstikbal'i arayip siparişi iptal ettim, Yataş'ı var Mobella'si var canım, bana ne yani... ALTINCI GÜN Sevgilim aradı, bana çok kızgın olduğunu söyleyip bir çuval zır zır yaptı. Zaten ona moralim bozuk, bir de Teoman gelip karşımda fosur fosur sigara içmesin mi? Dumanı suratıma üflediğinde, çaktırmamaya çalışarak içime çekmeye çalıştım. Ulan, özlemişim be... YEDİNCİ GÜN Kabul etmem gerekir ki bugün çok sinirliydim. Gevşemek için televizyonu açıp belgesel izlemeye başladım. Discovery Channel'da Timsah Avcısı diye bir lavuk var, 10 dakika dayanamadım herife. Eline bir yılan almış, yılan çıtır çıtır ısırıyor, bu gevrek gevrek gülüyor. Neymiş, yılan zehirsizmiş. Ya arkadaşım, zehirsiz diye ne bu yani? National Geographic'i açıyorum, zürafalar var, daha iyi. Ama zürafalardan, Mary ve ailesi diye söz ediliyor. Allah belanızı versin hepinizin. Süt içip uyumaya karar veriyorum, süt şişesinin üzerine "lütfen çalkalayınız" yazmişlar. Çal-ka-la-mı-yo-rum. Mecbur muyum lan, sizin şişenizi temizlemeye. Para almasını biliyorsunuz eşşoğlu-eşşekler sizi be! Akşam arkadaşlarla bira içmeye gittik. Bu insanlar ne kadar anlayışsız, var ya günlük, aklın oynar. Ulan zaten sigarasız bira içiyorum, beynim sulanmış, hala üzerime geliyorlar. Masada ideolojik hadise çikti, dışarı kadar uzadı. Tartışma sorun değildi de "sigarayi bıraktığından beri kilo aldın lan, kocagöt" deyince dayanamayıp kafa attım Teoman'a. Yapmasam iyiydi. SEKIZINCI GÜN Teoman arayıp bir daha benimle görüşmek istemediğini söyledi. Çok umurumdaydı lavuk. Gereken cevabı verdim zaten. Bu arada, gazetede okudum yine. Sigarayı bırakmanın çeşitli yöntemlerinden bahsediyordu. Azaltarak bırakma ve marka değiştirerek bırakma maddeleri ilgimi çekti. Acaba? Ama yok yok, bu kadar dayandım, gerisini getirmek lazım. DOKUZUNCU GÜN Sevgili günlük, Sana ne zamandır sevgili günlük diye seslenmediğimi farkettim. Oysa sen bu dünyada beni anlayan tek varlıksın, tek dostumsun. Bugün ne oldu, biliyor musun? Sevgilim beni terketti. Alçak kadın. Manyaklaştığımı söyleyip ayrıldı benden. Bu arada kabak çekirdeğinin bokunu çıkardım, her tarafımda sivilce çıktı. ONUNCU GÜN İki gün önce, sigarayı bırakmanın çeşitli yöntemlerinden sözetmiştim. Ben iki yöntemi birleştirip hem marka değistirdim, hem de azalttım. Günde üç tane yemeklerden sonra Parliement içiyorum. O kadar zaman sonra, ilk içilen sigaranın bir güzel kafası var, şaşırırısın. ON BİRİNCİ GÜN Kendime bir iyilik yapıp sigarayı beşe çıkardım. Ha üç, ha beş. Eskiden günde bir paket içiyordum, şimdi beş tane içiyorum. Yine kazançlıyım yani... ON İKİNCİ GÜN Bugün gazetede Amerika'da yapılan bir araştırmayla ilgili haber okudum. Habere göre günde 10 taneye kadar sigaranın çok fazla zararı yokmuş. Üstelik sigaranın markasinı değiştirmekten falan da bahsedilmiyordu. Madem öyle, günde 10 tane Camel içebilirim. ON ÜÇÜNCÜ GÜN Sevgilimi ve Teoman'ı arayıp özür diledim. Sevgilim, bir süre daha görüşmek istemediğini söyledi. Ağzımdan köpükler çıkarken koşturduğum sahneyi unutamıyormuş. Haklı kız, bir şey söyleyemedim. Teoman aramızda geçen hadiseyı sigaraya yordu, ona göre yavaş yavaş sigara içmeye başlayınca beynim tekrar faaliyete geçmiş. Neyse barıştık ve yarın akşam buluşmaya karar verdik. ON DÖRDÜNCÜ GÜN Teoman'la ocakbaşına gittik. İçtiğim sigaraları saymadım. Teoman'ın da dediği gibi, sigaranın zararlarını bilerek içiyorum, kime ne? Sana da soruyorum günlük, sana ne? ON BEŞİNCİ GÜN Püfür püfür içiyorum sigaraları. Bir de, "sigaraya tekrar başlayınca ne olur?" tablosu yapmaya başladım. Sevgilim de bir daha sigarayı bırakmayacağım sözünü verince geri döndü. Elveda günlük, bir daha işim olmaz seninle. Sigarayı bıraktıktan sonra...... Sigarayı bırakanların vücudunda 20 dakika sonra tansiyon ve nabız normale dönerken, 48 saat sonra cilt kendini yenilemeye başlıyor. Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Ruhuşen Kutlu, dünyanın en tehlikeli bağımlılık yapan maddesi olarak nitelendirilen sigaranın her yıl yüz binlerce kişinin ölümüne yol açtığını kaydetti. Milyonlarca kişinin de sakat kalarak, sigaraya yenik düştüğünü belirten Kutlu, kararlı şekilde davranmaları durumunda tiryakilerin sigarayı bırakarak, kendileri için yeni bir sayfa açabileceğini bildirdi. Sigaradan kurtulmanın çok kolay olmadığını, ancak bıraktıktan sonra vücutta somut şekilde görülebilecek olumlu değişikliklerin yapılan işin ne kadar önemli olduğunu ortaya koyduğunu ifade eden Kutlu, şunları söyledi: “Son sigaradan 20 dakika sonra tansiyon ve nabız normale döner. Eller ve ayaklar, dolaşım normale döndüğü için ısınmaya başlar. 8 saat sonra vücut kendini yenilemeye başlar. Kan oksijeni normal düzeye çıkar ve kalp krizi riski düşmeye başlar. 24 saat sonra karbonmonoksit vücuttan atılır. Akciğerdeki balgam ve diğer birikimler temizlenmeye başlar. Kalp krizi riski azalmaya başlar ve 1 yıl sonra oran yarıya düşer.” Sigarayı bırakan kişinin ilk başta bu değişikliklerin farkına varamayacağını ifade eden Kutlu, güçlükle atlatılan stres dolu saatler geçtikçe vücudun sigaradan önceki sağlıklı haline döndüğünü anlattı. Kutlu, 48 saat sonra vücuttaki nikotinin tamamen atılacağını, tat ve koku alma duyularının daha iyi çalışacağını ve cildin kendini yenilemeye başlayacağını kaydetti. Geçen 72 saatlik süre sonunda solunum yolları gevşediği için nefes almanın kolaylaşacağını vurgulayan Kutlu, akciğerin kapasitesinin artacağını söyledi. AKCİĞERİN İŞLEVİ YÜZDE 5-10 ORANINDA ARTIRIYOR Kutlu, sigarayı bıraktıktan sonraki geçen 2 haftalık sürenin ardından dolaşımın bütün vücutta düzeleceğini ifade ederek, şu bilgileri verdi: “Akciğerdeki balgam atılmaya başlar. Öksürük, balgam, nefes darlığı ve hırıltı şikayetleri azalır. Merdiven çıkarken daha rahat nefes alınıp verilir, yürüme kolaylaşır ve vücut enerjisi artar. 1-9 aylık süre içinde ise akciğer hücreleri yenilenir. Akciğer hastalıkları riski azalır, öksürük ve nefes darlığı düzelir. En önemlisi de akciğerin işlevi yüzde 5-10 oranında artış gösterir.” Sigara bırakılmasından 5 yıl sonra kalp krizi riskinin sigara içenlerin taşıdığı riskin yarısına kadar düşeceğini bildiren Kutlu, ağız, boğaz ve yemek borusu kanserleri riskinin de yüzde 50 oranında gerileyeceğini, mide ülseri riskinin oldukça azalacağını söyledi. Kutlu, sigaradan kurtulma başarısını gösteren kişinin akciğer kanseri riskinin geçen 10 yıl sonraki sürenin ardından içenlerin riskinin yarısına ineceğini vurgulayarak, “Kalp krizi riski de hiç içmemiş kişinin taşıdığı riske eşit olur” dedi. Sigaradan kurtulduktan sonra ortaya çıkan değişikliklerden de önemlisinin kişinin sigara yüzünden ölmemesi olduğunu ifade eden Kutlu, “Sigara bırakma sırasında ortaya çıkan sorunlara katlanmanın, yararlı sonuçlar doğurduğu ortadadır. Verilen mücadele sonunda bu değişiklikleri fareden kişi, geçmişte sigara içtiği için de kendisine kızacaktır” diye konuştu. |
|